Schuttersgilde-kampen

Hier vind u alle informatie over het melkbusschieten in de gemeente Kampen.

Er zijn een kleine 2000 actieve schutters in Kampen. De schutters zijn er in alle soorten en maten, variërend van jong tot oud. Het kunnen vriendengroepen zijn maar men is ook vaak familie van elkaar.

Het Schuttersgilde bestaat uit vertegenwoordigers van de schutters en heeft een adviserende en ondersteunende rol binnen en tussen de diverse betrokken overheden en de schutters en contactpersonen. Zij heeft als doelstelling het melkbusschieten te behouden en de sociale betrokkenheid te vergroten. Daarnaast vergadert het Schuttersgilde regelmatig, waarbij nieuwe ontwikkelingen worden besproken en zij geeft input voor de meerjarenvisie ‘jaarwisseling’ en het beleid van gemeente Kampen. Ze geeft adviezen, inventariseert en bespreekt de behoeftes onder de schutters en vertegenwoordigt de schutters in de werkgroep oud-en-nieuwviering.

Naar alle waarschijnlijkheid zijn boeren aan de St. Nicolaasdijk in Kampen (aan de rand van Brunnepe) in de jaren dertig van de twintigste eeuw met het melkbusschieten begonnen waarna het fenomeen snel werd overgenomen door de ‘Brunnepers’ op de Noordweg. De wijk Brunnepe werd destijds grotendeels bewoond door oud-Schokkers, inwoners van het eiland Schokland die gedwongen werden te verhuizen. De Brunnepers stonden bekend als een excentriekelingen die wars waren van regels en gezag.

Mede door de eigenzinnigheid van de Brunnepers is het melkbusschieten en het ontsteken van vreugdevuren midden in de straten en woonwijken ontstaan. Dit waren activiteiten waarmee ze zich nadrukkelijk onderscheidden van de boerenbevolking uit de directe omgeving, die vooral in de weilanden rondom de stad met carbid schoten. Vanuit de wijk Brunnepe heeft de traditie zich vervolgens over de rest van de gemeente Kampen verspreid.

Met de jaren steeg de populariteit van het van melkbusschieten met als gevolg dat er in de jaren 70 problemen ontstonden met betrekking tot de veiligheid en openbare orde waarbij zelfs ME moest worden ingezet om de feestvierders in toom te houden. Mede hierdoor heeft de lokale overheid in de daaropvolgende jaren geprobeerd om het melkbus schieten op de ‘Kamper wijze’ te doen ophouden. Als gevolg van het terugbrengen van het aantal locaties dreigde veiligheid in het geding te komen en dreigde er sociale onrust te ontstaan. Bort Koelewijn, burgemeester van Kampen van 2009 tot 2021, is vervolgens met de carbidschieters in gesprek gegaan. Hierdoor verbeteren de verstandhoudingen waardoor de traditie in goed overleg kon doorgaan.

In 2018 werd het Schuttersgilde opgericht, zij zetten zich op een veilige en sociaal verantwoordelijke manier in voor het behoud van het erfgoed. Daarnaast heeft het gilde zich als doel gesteld de traditie te koppelen aan maatschappelijk verantwoordelijke lokale goede doelen en maakt het gebruik van haar netwerk bij het helpen van inwoners met problemen.

Met het Schuttersgilde werden de circa 2000 actieve melkbusschutters uit de gemeente Kampen een gelijkwaardige gesprekspartner binnen de gemeente Kampen.

Wat is melkbusschieten en hoe werkt het nou eigenlijk

Voor het melkbusschieten boren de schutters een gaatje in de bodem van een melkbus, wat nodig is voor de ontsteking. De melkbus wordt geladen met carbid en water, waarna het deksel in de opening geplaatst wordt. Het deksel wordt verzwaard met een grote zware natte lap stof, van bijvoorbeeld een oude spijkerbroek, welke stevig aan het handvat van het deksel bevestigd wordt.
Daarna wordt de melkbus op de grond op de zijkant gelegd en gaat de schutter er bovenop zitten. Hij of zij plaatst voor stabiliteit en tegen de eventuele terugslag de voeten met de hakken tegen de bodem en controleert of de schietrichting vrij en veilig is. Daarna steekt de schutter de melkbus af door een aansteker te ontsteken bij het gaatje in de bodem. Er wordt met elkaar afgesproken om tegelijk of om de beurt te vuren.

In totaal zijn er in Kampen circa 55 schietlocaties vastgesteld, waarbij de omvang varieert in grootte. Ze variëren voor groepen van 5 tot 100 personen. De locaties bevinden zich voornamelijk binnen de bebouwde kom van de gemeente en meestal op straten en wegen tussen de bebouwing.

Op oudejaarsdag wordt door de gehele gemeente Kampen van ’s morgens vroeg tot in de nacht met de melkbus geschoten.

De Kamper wijk Brunnepe, waar het melkbusschieten is ontstaan, heeft een speciale status. Hier mag men, op een aantal vastgestelde locaties, reeds na de kerstdagen in de avonduren schieten.

Het melkbusschieten is een sociaal gebeuren waarbij de schutters meestal bestaan uit vriendengroepen en families die niet zelden met elkaar gecombineerd zijn. Het is hierbij gebruikelijk om elkaar gedurende de dag op te zoeken bij de diverse locaties.

Tijdens de evaluatie wordt de Koperen melkbus uitgereikt. Deze heeft als doel de bewustwording en verantwoordelijkheid van de schutters te vergroten en lokale goede doelen te ondersteunen. De wisselbokaal kan uitgereikt worden voor verschillende zaken, zoals schoonheid, goede organisatie, veiligheid et cetera. De bijbehorende cheque moet volledig besteed worden aan een lokaal goed doel. Daarnaast reikt het schuttersgilde om de jeugd te stimuleren ook een prijs uit voor de mooist versierde melkbus voor jongeren tot 12 jaar.